| dc.description.abstract | Hagen, D., Stokke, B.G, Vistad, O.I. & Eide, N.E. 2018. Vurdering av kor sårbare utvalde lokalitetar i Geiranger-Herdalen landskapsvernområde er for ferdsel. Stien Herdalsvatnet-Kallskaret, og stien Geirangerfjorden-Skageflå-Homlung. NINA Rapport 1406. Norsk institutt for naturforsking.
Verneområdestyret, delvis i samråd med Stiftinga Geiranger Verdsarv, har peika ut Kallskarstien og Skageflåstien for sårbarheitsvurdering. Lokalitetane er særleg knytt til naturtypane skog og fjell, med sterke innslag av kulturlandskap og noko myr. Rapporten tek for seg sårbarheit i høve til planteliv, dyreliv og ferdsel.
På oppdrag frå Miljødirektoratet utviklar no NINA modellar for å vurdere kor sårbare verneområde på fastlandet er for ferdsel. For Geiranger-Herdalen landskapsvernområde (LVO) vert det arbeidd med ein besøksstrategi og samstundes utfordringar knytt til aukande turisme og miljøpåverknad. Det er ønskje om å utvikle Kallskarstien, m.a. for å styrke formidling og læring om geologien i Kallskaret naturreservat. Skageflåstien er ei svært mykje brukt turrute som gjev vandraren ei oppleving av særprega kulturhistorie, kulturlandskap og naturformasjonar i Geiranger som verdsarvområde.
Grunnlaget for vår sårbarheitsvurdering er kartlegging av definerte sensitive einingar innafor lokaliteten. Einingane vert vekta mot areal (kor stor del av lokaliteten utgjer dei) og kvar einingane er plasserte i høve til aktuell/forventa bruk. Vi baserer vurderingane på feltarbeid og eksisterande kunnskap.
Mange typar sensitive einingar for vegetasjon går igjen. Stien opp til Kallskaret har blaute parti i nedre delar, og opp bakkane er det bratte kneikar med fint substrat. Inne i reservatet er det fin sand som lett eroderer av ver og vind. Ved utkikkspunktet til Tafjord er det eksponert fjellhei med fint substrat med dårleg evne til gjenvekst.
Langs Skageflåstien er dei sensitive einingane meir knytt til landskapsformene. Opp frå fjorden til Skageflå er det korte sensitive strekk med bratte skråningar og kneikar, og lange robuste strekk. Frå Skageflå til Homlungsætra, er det både kneikar med laust substrat og eit par fuktige område med aukande slitasje. Siste del av stien går i bratt, grunnlendt kulturmark der det lett blir slitasje dersom ferdselen spreier seg.
Det var svært lite eksisterande data på dyreliv for båe lokalitetar. Våre vurderingar er mest basert på eigne observasjonar, og i all hovudsak på raudlista fugle- og pattedyrartar. Det finst nokre få raudlista artar langs båe lokalitetar, men dei er ikkje spesielt sensitive for ferdsel. Det vart påvist få sensitive einingar for dyreliv under synfaringa, og desse vart ikkje kartfesta. Merk at bakgrunnsdata for vår vurdering av dyreliv i all hovudsak er samla utanfor hekke-/yngletida. Å registrere sensitive einingar og funksjonelle habitat for dyreliv skal vege opp for mangel på artsobservasjonar. Denne metodikken er ikkje utprøvd foreløpig og er under utarbeiding.
Avbøtande tiltak? Dei mest effektive tiltaka er å klopplegge eller forsterke Kallskarstien over blaute tverrsig nede ved Herdalsvatnet, men utan at tiltaka må demme vatn. Terrengsår vil her gro fort når ferdselen vert samla. Over tørre rabbar og fint substrat er det meir utfordrande å finne gode tiltak; det viktigaste er å unngå slitasje gjennom effektiv kanalisering. Tiltaka må styre ferdselen til robust mark, og bygge på kunnskap om kva og kvar turgåarane vil ferdast, særleg inni naturreservatet og fram mot utsiktsbrinken over Tafjord. Ut frå dagens kunnskapsnivå vil auka ferdsel langs denne turruta ha liten negativ påverknad på dyrelivet.
Skageflåstien har ei lang brukshistorie og er lagt godt i terrenget (men behovet for vedlikehald er sjølvsagt). Generelt for heile turruta kan det vere aktuelt å forsterke ‘gangbanen’ over korte strekk med finsubstrat, og over fuktige drag (t.d. vest for Homlungsætra), og med respekt for dei kulturhistoriske verdiane. Som for Kallskarstien: finsubstrat er meir utfordrande enn våte/fuktige parti, når det gjeld å finne gode tiltak. Bakkane ned mot Homlung er lettgåtte og slitasjen er godt i gang over eit breitt felt. Enkle merketiltak kan samle ferdselen. Meir ferdsel gjev truleg liten negativ påverknad for dyrelivet. | nb_NO |
